۱من زمانی تغییر زندگی خودم را با وبلاگنویسی آغاز کردم که حتی خودم هم گمان میکردم عصر وبلاگنویسی به سر آمده و دور، دورِ شبکههای اجتماعی است.۲با اینکه در دهۀ هشتاد بلاگر نسبتاً فعالی بودم؛ اما وبلاگنویسی حقیقی را اواسط دهۀ نود کشف کردم.۳بخش عمدۀ دستاوردهای فعلیام را را مدیون وبلاگنویسی حرفهای هستم. به خاطر همین برای ادای دین به وبلاگم مثل یک کارمند تماموقت و متعهد برای آن وقت میگذارم. بسیاری از اوقات هفت-ساعت از وقت من صرف نگارش پست تازه و پاسخگویی به انبوه کامنتها میشود. از صرف این زمان راضیام.۴وبلاگی که بعضی پستهایش بیش از ۵۰۰ کامنت کیفی دارد، ارزش آن را هم دارد که حداقل یکچهارم روزم را به توسعۀ آن اختصاص بدهم. توسعۀ این وبلاگ را مدیون خوانندگان پیگیر و پروپاقرص آن هستم.۵بدون ذرهای اغراق نوشتن در این وبلاگ را به چاپ نوشتههایم در مجله و کتابی ترجیح میدهم. شاید چون اینجا بچههایم از جلوی چشمم دور نمیمانند (مامان درون)!حالا میخواهم فهرستی از گزیدۀ چیزهایی را که دربارۀ وبلاگنویسی میدانم و در عمل آزمودهام برایتان فهرست کنم؛ شاید هر وقت انگیزه و نیروی وبلاگنویسیتان ته کشید، نگاه به این جملهها اندکی چارهساز باشد و خردهانگیزهای بگیرید و از نو ادامه بدهید.۶وبلاگنویسی جای حرفهایهاست. اگر در دهۀ هشتاد، وبلاگستان فارسی، مملو از دلنوشته و اسهال قلمی بود، حالا اینها جای واقعی خودشان را پیدا کردهاند: اینستاگرام.۷وبلاگنویسی من هیچ ربطی به فضای وبلاگستان فارسی که در دهۀ هشتاد، نقش اینستاگرام فعلی را ایفا میکرد ندارد.۸اصولاً وبلاگنویسی حرفهای، ربطی به قالب «دلنوشته» که سراسر اضافهگویی، حدیث نفس و ناله و غر زدن و سانتیمانتالیسم است ندارد.۹حالا وبلاگ، جایی برای افراد متخصص و حرفهای است؛ آنها که حرفی برای گفتن دارند.۱۰مسئله این است که فرم وبلاگنویسی و فعالیت در وب، ویژگیهایی دارد که در شبکههای اجتماعی وجود ندارد. وبلاگ به دلیل خصوصیات ذاتی خود ما را به گسترش برخی استعدادهایمان وادار میکند.۱۱رسانهای که برای انتشار محتوا انتخاب میکنیم، نسبت مستقیمی با میزان تلاش ما برای ارتقای کیفیت محتوا دارد.۱۲
مزیت وب این است که بهاندازۀ شبکههای اجتماعی به حواسپرتی و پرش افکار راه نمیدهد.
وبلاگ با ارضای سریع میانهای ندارد. وقتی در سایت خودت مینویسی تا مدتها از بازدیدکننده خبری نیست. لایکبازی هم تعطیل است و هزار چیز رنگارنگ هم دور بر محتوای تو نریخته که حتی حواس خودت را از تولید آن پرت کند. اگر تاکنون یک پست وبلاگی ننوشتهاید، یک بار امتحان کنید و بعد این تجربه را با تجربۀ انتشار یک پست ایسنتاگرامی قیاس کنید. وبلاگ خواهناخواه شما را به عمیق شدن و دقیقنویسی وادار میکند. در وبلاگ لایک و دایرکت شما را از کار اصلیتان دور نمیکند.۱۳بهزعم من در عصر شتابزدگی و حواسپرتی، وبلاگنویسی، با اینکه در برابر انواع دیگر محتوای دیجیتال، کم مخاطبتر و دشوارتر به نظر میرسد، درنهایت مولد نیروی خواهد بود که من ازاینپس از آن بهعنوان نیروی وبلاگنویسی و تولید محتوا نام میبرم.۱۴و یکی از باورهای خدشهناپذیر من دربارۀ نویسندگی آنلاین:
شرط موفقیت محتوایی در شبکههای اجتماعی، داشتن وبسایت و وبلاگی نیرومند و پویا است.۱۵چرا وبلاگنویسی مهم است و حتی ده برابر مهمتر هم شده است؟۱۶ساخت ذهن خلاق بیش از هر چیز در گروی ساخت عادتهای خلاقه است.۱۷
نظم روزانه در نوشتن و فکر کردن، بهتدریج به خلاقیت منجر میشود.
۱۸بنابراین ما نمینویسیم چون خلاق هستیم، مینویسیم تا خلاق بشویم.
۱۹اما در این میان، بستر انتشار نوشته، بر شکلگیری ذهن خلاق از هر چیز دیگری مؤثرتر است.
۲۰با نوشتن در فضای محدود شبکههای اجتماعی، عملاً جرقههای فکری ما در حد جرقه باقی میماند. ضمن اینکه لایک و کامنت و این قبیل بازخوردهای شتابزده، توجه نویسنده را از اصل متن، به سمت حواشی میبرد.
۲۱نیروی وبلاگنویسی، همان نیرویی است که هر هنرمندی در حین الهام یک ایده و اجرای آن در خود حس میکند. نیروی خلاقانهای که فرد حاضر نیست با هیچ چیزی دیگری در جهان معاوضهاش کند. نیرویی که حتی در خلق ضعیفترین آثار هم تجربه میشود.
۲۲وبلاگنویسی روزانه میدان خوبی برای عمل است. بسیاری از دستاوردهای وبلاگنویسی فقط با هرروز نوشتن حاصل میشود.
۲۳ست گادین میگوید وبلاگنویسیِ روزانه، یکی از بهترین راههای تمرین نویسندگی و همینطور توسعۀ فردی است.
۲۴بعد از ۴ سال روزانهنویسی، قاطعانه میگویم که بدون نوشتن و نشر روزانۀ بخشی از کار هر روزم، انگیزه و توان نویسندگی در من فروکش میکند.
۲۵وسوسه و شکوه انجام پیوسته و بیوقفۀ یک کار خوب بود که مرا به وبلاگنویسی روزانه رساند؛ و بعد دریافتم که این گامی برای رسیدن به تمایز است.
۲۶با وبلاگنویسی روزانه مجبور میشوم هرروز، یک تکه فکر تولید کنم. ولو که این تکه تکرار ایدههای قبلی من باشد یا کوشش نافرجامی برای تبدیل یک جرقه به ایدهای مکتوب.
۲۷بسیاری از اوقات، وبلاگنویسیِ روزانه مایۀ رنج من است. هستند پستهایی که در لحظه جاری میشوند و در کمتر از یک ساعت منتشر میشوند، اما معمولاً نوشتن یک پست کوتاه، به ساعتها پرسه زدن در میان کتابها، خیابانها و تجربهها نیاز دارد.
۲۸هیچ خودم را خر نمیکنم که به بهانهای از این نظم روزانه فاصله بگیرم؛ و روزهایی که نتوانستهام بنویسم بیتردید شکست مطلق محسوب میشوند.
۲۹این نظم را خودم برگزیدهام و آزادی انتخاب، آن را تحملپذیرتر کرده است. در اثر نتایج مثبت پایبندی به این نظم، وبلاگنویسی به رنج مقدس زندگی من تبدیل شده است.
۳۰وبلاگ میتواند سرزمینی باشد برای نمود برجستهترین استعدادهای ما، جایی که بهترین افکار میتوانند محقق شوند.
۳۱شما بهعنوان وبلاگنویس به یک یادگیرندۀ دائمی تبدیل میشوید، چون برای نوشتن و تولید هر محتوا به تحقیق و مطالعه نیاز دارید همین موضوع بهتدریج شما را به یکی از رهبران فکری حوزۀ فعالیتتان تبدیل میکند.
۳۲وبلاگنویسی یعنی تلاش برای مطالعۀ اثربخش، زندگی کردنِ آنچه یاد گرفتهایم و گزارش این آموختهها روی وبلاگ.
۳۳وبلاگ، گزارش یادگیری است. بهتر است هر چه بلدیم بنویسیم، حتی اگر فکر میکنیم ساده و ناقص است، با نوشتن میتوانیم شکافهای موجود در دانشمان را پرکنیم.
۳۴برای نوشتن، ناگزیر از یاد گرفتنیم. بدون خواندن و آموختن، نمیتوان مدام و مداوم قلم زد و تعهد به وبلاگنویسی منظم، عملاً ما را در مسیر دائمی یادگیری قرار میدهد.
۳۵سهلانگاری در مطالعه باعث میشود که وبلاگنویسیِ حرفهای برای تازهواردها کاری ملالآور و تنشزا باشد.
۳۶وبلاگنویسی یکی از بهترین راههای یککاسه کردن آموختههاست. مثلاً جملهای میخوانی ایدۀ مطلبی در ذهنت جرقه میزند؛ حین نوشتن ناگهان میبینی که هر چیز موافق و مخالفی که دربارۀ آن موضوع میدانی پیش چشمت ظاهر میشود.
۳۷توی دنیای فعلی، دانشگاه واقعی، تولید و نشر محتواست؛ یاد میگیری و یاد میدهی.
۳۸تولید محتوا را با تولید محتوا یاد میگیریم، نه با حرف زدن دربارۀ اهمیت تولید محتوا.
۳۹یک وبلاگنویس حرفهای باید برای حرفهای شدن در
بازاریابی و استراتژی محتوا وقت بگذارد.
۴۰برای نویسندۀ آنلاین تولید مطالب ارزشآفرین و بدون تاریخمصرف اولویت اصلی را دارد. برای او کیفیت بهمراتب مهمتر از بهروز بودن به هر قیمتی است.
۴۱دوره، دورۀ نویسندههاست. هر وقت ۵۰۰ پست وبلاگی، در یک موضوع مشخص نوشتید، متوجه میشوید.
۴۲تنها مزیت رقابتی ما، میان انبوه محتوای سرازیر شده روی سر مخاطب، ذوق ماست.
۴۳وبلاگ نویسی فقط نقل و قرقره کردن حرفهای دیگران نیست. رسیدن به محتوای اصیل و رهایی از بند ترجمه باید مسئله اصلی ما باشد و گریبانمان را رها نکند.
۴۴داستانگویی مهارتی است که میتواند تأثیری شگفتانگیز بر رونق وبلاگ شخصی شما داشته باشد.
۴۵مزیت رقابتی ارزشمند ما در وبلاگنویسی، تلاش برای ارائه نکات کاربردی و ملموس و اکتفا نکردن به تکرار کلیات است.
۴۶در آیندۀ چسبیده به زمان حال، تولید محتوا بسیار بیشتر از چیزی که الآن میبینیم پررونقتر و همهگیرتر خواهد شد.
۴۷لذت نوشتن یک یادداشت تازه در وبلاگ، فراتر از نوشتن در تمام پلتفرمهای دیگر است.
۴۸رسیدن به ایدههای بکر و نو برای وبلاگنویسی هیچ راه میانبری ندارد، راه اصلی، مطالعۀ جدی و مستمر است.
۴۹مصرفگرایی انواع مختلفی دارد که خطرناکترین آن برای یک فرد خلاق، مصرفگرایی محتوایی است. وبلاگ، راه مناسبی برای تولید در عین مصرف است.
۵۰به گمان من وبلاگ یعنی آلترناتیوی در مقابل جریانهای کهنه و بستۀ فکر و رسانه.
۵۱از وبلاگهای دیگر حمایت کنید.
۵۲میارزد که برای ساختن یک
رسانه شخصی خوب بکوشیم؛ چراکه میتوانیم فرصتی برای قدردانی از زحمات دیگران داشته باشیم، از کارهای تازه حمایت کنیم و آدمها را به هم وصل کنیم.
۵۳با کامنت گذاشتن برای محتوای موردعلاقهمان، از محتواهای مفیدی که در اینترنت میبینیم حمایت میکنیم و از این منظر میتوانیم در توسعهٔ کیفیت محتوای دیجیتال سهیم باشیم.
۵۴«مروجِ …» شما چه ایدهای را ترویج میکنید؟ جای خالی را پر کنید و با تمام قدرت وبلاگتان را به ترویج موضوع مدنظرتان اختصاص بدهید.
۵۵حد کمال برای یک وبلاگنویس حرفهای این است که جزو آدمهایی بشود که ناچاری به حرفشان توجه کنی.
۵۶نویسندۀ قرن بیستویکمی ابزار کارآمد و توسعهپذیر اینترنت را دارد، سایت شخصی هر نویسنده میتواند مرکز نشر آثار او باشد.
۵۷گوشهنشینی و انزوای هوشمندانه یعنی با جدا کردن راه خودت از بخیلان و بازدارندگان، در گوشهای از سپهر اینترنت وبلاگ خودت را هوا کنی.
۵۸وبلاگنویسی استعداد نمیخواهد، کار و پشتکار میخواهد.
۵۹نویسندگی مثل حرف زدن یک مهارت عام است. نباید به بهانۀ کمبود استعداد خودمان را از مزایای ارتباطی آن محروم کنیم. تاکنون هیچکسی به خاطر استعداد کم، خودش را از حرف زدن محروم نکرده است.
۶۰ما به فرهنگ سختکوشی محتاجیم. چند نفر را دیدهاید که مایلند در حوزۀ محتوا فعالیت کنند اما حاضر نیستند برای خودشان یک وبسایت شخصی خوب و رزومۀ آنلاین و نمونۀ عملی مناسبی بسازند؟ موضوع فقط محتوانیست، اصولاً ما به نگاه تفننی عادت کردهایم.
محمدرضا شعبانعلی در یکی از مطالبی که روی عملکرد من تأثیر بسیاری گذاشته این موضوع را بهخوبی بیان کرده است:
من نمیتوانم یک وبلاگ موفق داشته باشم، اما کمتر از یک کارمند موفق برایش وقت بگذارم. (+)۶۱بعد از سالها وبلاگنویسی، هنوز به فرمولی برای راحتنویسی نرسیدهام.۶۲بله، در خلوت خودم میتوانم صدها صفحه کاغذ سیاه کنم و کلی هم قربانصدقۀ خلاقیت خودم بروم؛ اما نوشتن منظم روزانه برای وبلاگ، کماکان برایم دشوار و زمانبر است.۶۳گاهی گمان میکنم در برخی موضوعات، ده خوانندۀ وبلاگی بیش از ده هزار خوانندۀ اینستاگرامی (توییتر و تلگرام و…) ارزش دارد.۶۴علیرغم تصور رایجی که دربارۀ شتابزدگی مخاطب اینترنتی و سطحی بودن محتوای دیجیتال وجود دارد، وبلاگ میتواند بسترساز عمیقترین نوع رابطۀ نویسنده و مخاطب باشد.۶۵برای نتیجه گرفتن از نویسندگی آنلاین، به صرف روزانۀ حداقل ۳ ساعت زمان بیوقفه نیاز است؛ ۳ ساعت تمام برای آزادنویسی، اندیشیدن، صیقل دادن ایدهها و انتشار متن نهایی.۶۶وبلاگنویسی، تمرینی برای بستهبندی درست یک فکر و ارائه و آزمایش آن است.۶۷
بعضی پستهای خوب وبلاگی میتوانند نطفۀ نگارش یک کتاب خوب باشند.
۶۸اما یک وبلاگ چگونه میتواند تأثیرگذار و پیشبرنده باشد؟
۶۹همانطور که انتشار محتوا به شکل حیرتانگیزی راحتتر و دستیابتر شده؛ نوشتن نسبت بر هر زمان دیگری در طول تاریخ سختتر شده است.
۷۰بله، نوشتن سخت شده و حتی برای نویسندگان حرفهای هم روزبهروز سختتر خواهد شد. آخرین باری که بهصورت متمرکز یک کتاب بزرگ را خواندید کی بود؟
۷۱استوریهای اینستاگرام و فید توییتر و کانالهای تلگرامی، رنگارنگتر و فریبندهتر از آن است که مجالی برای بیحوصلگی ما باقی بگذارند. تنوع پوشالین فضای دیجیتال بهتدریج مانعی در راه درک جنبههای گوناگون و دلپذیر جهان خواهد بود. جنبههای که برای کشف آنها محتاج مجالی برای ملال و بیحوصلگی هستیم؛ وضعیتی که چشم مشاهدهگر ما باز میشود و به کشف جزییات اطراف میپردازد.
۷۲باری. چه باید کرد؟ برای اجرای نسخههای معمولاً غیرقابل اجرایی مانند کنار گذاشتن موبایل کوشید؟ یا نه موتور توجیهساز مغز را روشن کنیم و بر حواسپرتی و این شاخ به آن شاخ شدنمان مُهر خلاقیت بزنیم؟
۷۳دست کشیدن دائمی از موبایل و اینترنت، دور از آبادی است. البته که لازم است ساعتی از روز را کاملاً آفلاین باشیم.
۷۴یک وبلاگنویسی حرفهای برای تهیه خوراک مناسب وبلاگ، ساعاتی از روز را بهصورت آفلاین میگذارند.
۷۵«تبدیل ایدهها و تجربۀ زیسته به متن وبلاگی» دستاوردهای متعددی دارد؛ لطفاً اگر جدی هستید، همین حالا شروع کنید.